Wizyta studyjna w Danii
Na początku lipca troje członków Stowarzyszenia „Człowiek i Przyroda” w towarzystwie Jaromira Krajewskiego - Kierownika Projektu LIFE17NAT/PL/000011 odwiedziło naszych współbeneficjentów z Danii, firmę Amphi International. Głównym celem wyjazdu było spotkanie z Monitorem zewnętrznym projektu, panią Martą Kaczyńską, a przy okazji zapoznanie się z osiągnięciami naszych duńskich przyjaciół w realizacji wspólnego projektu.
Głównym działaniem realizowanym w Danii jest odtworzenie populacji kumaka nizinnego Bombina bombina na wyspie Skarø. Młode kumaki są wsiedlane do odtworzonych lub wybudowanych zbiorników wodnych. Chcąc zwiększyć przeżywalność młodych form rozwojowych kumaka, odławiany wiosną świeżo złożony skrzek z populacji zamieszkujących inne wyspy, jest przewożony do stacji hodowlanej, gdzie następuje wylęg. Następnie kijanki są hodowane w odpowiednich zbiornikach. Początkowo są to duże kuwety, potem znacznie większe baseny. Kijanki kumaka w początkowym okresie rozwoju żywią się glonami, więc wystarczy umieścić w pojemnikach odpowiednią ilość roślin przeniesionych z naturalnych oczek wodnych. Glony szybko się mnożą, porastają ścianki zbiornika i stanowią wystarczającą bazę pokarmową dla kijanek. W późniejszym okresie rozwoju młode kumaki wymagają już dokarmiania drobnymi bezkręgowcami. Najłatwiej dostępnym pokarmem są wtedy larwy ochotki (popularny pokarm dla ryb akwariowych), można też umieszczać w zbiornikach z młodymi kumakami roślinność wodną pobraną z oczek wodnych, na której zawsze „przemyci się” sporo różnych bezkręgowców wodnych. Kiedy młode kumaki, już po przeobrażeniu, osiągną optymalne rozmiary, zostają przetransportowane do zbiorników wodnych, gdzie rozpoczynają samodzielne życie.
W ramach jednego z zadań projektu duńscy partnerzy zaplanowali budowę zimowisk dla kumaków, stosując inną metodę, niż ta zastosowana w Polsce, co w znacznej mierze wynikało z odmiennych warunków klimatycznych oraz ukształtowania i pokrycia terenu. Na początek, zamiast kilku małych zimowisk wybudowano jedno duże (o powierzchni ok. 20 m2), zaopatrzone w wejścia tylko z jednej strony. Reszta konstrukcji wcina się w skarpę. Z niecierpliwością czekamy teraz na efekty tego działania.
Podczas spotkania kameralnego poszczególni beneficjenci projektu przedstawili postępy w realizacji działań, a następnie odpowiadali na pytania Pani Monitor. Z przyjemnością mogliśmy stwierdzić, że projekt jest realizowany zgodnie z planem, z wyjątkiem niewielkich przesunięć spowodowanych epidemią COVID-19.
Przy okazji pobytu w Danii wymieniliśmy doświadczenia z przedstawicielami innego projektu dotyczącego ochrony płazów, realizowanego w ramach programu LIFE - AMPHIbian CONservation and Habitat Restoration (LIFE18 NAT/SI/000711). Z dużym zainteresowaniem obejrzeliśmy zastosowaną przez nich inną, alternatywną metodę hodowli kumaka nizinnego, przy wykorzystaniu specjalnie do tego przystosowanych klatkach, umieszczonych na brzegu zbiorników wodnych. Pozostali współbeneficjenci tego projektu chronią płazy (Bombina variegata, Triturus carnifex, Triturus cristatus, Rana arvalis i Hyla arborea) na terenie Niemiec i Słowenii.
Fotografie Anna i Lech Krzysztofiak
Konferencja pt. „Puszcza Romincka – coś pięknEGO”
W dniach 19-20 maja 2022 r. w Gołdapi odbyła się konferencja pt. „Puszcza Romincka – coś pięknEGO” będąca podsumowaniem projektu realizowanego przez Lokalną Grupę Działania „Lider w EGO” w partnerstwie z Fundacją Puszczy Rominckiej i przy wsparciu merytorycznym Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej.
W konferencji uczestniczyli przedstawiciele Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Lasów Państwowych, jednostek samorządu z terenu powiatu ełckiego, gołdapskiego oraz oleckiego, naukowcy, służby ochrony przyrody, przedstawiciele organizacji pozarządowych (w tym przedstawiciele Stowarzyszenia „Człowiek i Przyroda”, centrów informacji turystycznej z obszaru działania Stowarzyszenia „Lider w EGO”, a także mieszkańcy tego terenu.
Tematyka konferencji poświęcona była zagadnieniom związanym z przyrodniczym i turystycznym potencjałem Puszczy Rominckiej, a także racjonalnym korzystaniem z jej zasobów. W ramach dwudniowego spotkania odbyła się m.in. promocja mapy turystyczno-krajoznawczej opracowanej dla obszaru Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej, albumu fotograficznego poświęconego Puszczy Rominckiej oraz wizyta studyjna w siedzibie Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej.
Konferencja została zorganizowana w partnerstwie z Fundacją Puszczy Rominckiej, jako operacja własna LGD Lider w EGO współfinansowana była ze środków Unii Europejskiej w ramach działania 19 „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER”, Poddziałanie 19.2 Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność objętych PROW 2014-2020.
Fot. 1. Dyrektor PKPR Jaromir Krajewski przywitał uczestników konferencji i rozpoczął obrady.
Fot. 2. Wśród wielu interesujących referatów znalazł się również ten pt. „Inwazyjne gatunki roślin obcego pochodzenia w świetle ustawy o gatunkach obcych”, wygłoszony przez Lecha Krzysztofiaka.
Fot. 3. Po wystąpieniach uczestnicy konferencji obejrzeli stosunkowo nowy obiekt powstały w Gołdapi – tężnie solankowe.
Fot. 4. Obiekt robi duże wrażenie, wyraźnie czuje się tu swoisty mikroklimat, który doskonale działa na nasze samopoczucie.
Fot. 5. Drugiego dnia konferencji w siedzibie PKPR w Żytkiejmach odbył się wykład prof. Stanisława Czachorowskiego „Straszne, trujące, jadowite – różnorodność biologiczna Puszczy Rominckiej”.
Fot. 6. Dowiedzieliśmy się, m.in., jak zaktywować młodzież i dorosłych w zdobywaniu wiedzy, np. za pomocą aplikacji na urządzenia mobilne.
Fot. 7. Po wykładzie wszyscy wzięli udział w grze terenowej, będącej kontynuacja tematu poruszonego w wykładzie.
Fot. 8. Mieliśmy tez okazję poznać najnowsze obiekty infrastruktury turystycznej PKPR, np. imponującej wieży widokowej z panoramą na Stańczyki.
Fotografie Anna i Lech Krzysztofiak
"Żółw błotny – ochrona i zagrożenia" - warsztaty w Urszulinie
W dniach 13-15 maja 2022 r. w Urszulinie odbyły się warsztaty pt. „Żółw błotny – ochrona i zagrożenia”, w których uczestniczyła, m.in., Anna Krzysztofiak, jako przedstawiciel Stowarzyszenia „Człowiek i Przyroda”. Wydarzenie to było jednym z działań realizowanych przez Poleski Park Narodowy w ramach przedsięwzięcia pn. „Edukacja ekologiczna i kształtowanie zachowań prośrodowiskowych w Poleskim Parku Narodowym”, dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W trakcie warsztatów wygłoszono szereg interesujących referatów dotyczących:
- ochrony wód w aspekcie zrównoważonego rozwoju i ochrony gatunkowej na obszarach chronionych;
- znaczenia ochrony żółwia błotnego dla rozwoju obszarów chronionych;
- monitoringu telemetrycznego jako elementu czynnej ochrony żółwia błotnego;
- zagrożeń dla żółwia błotnego, zwłaszcza ze strony obcych, inwazyjnych gatunków żółwi;
- problemów związanych z handlem i hodowlą żółwi ozdobnych.
Zorganizowano również sesje terenowe, umożliwiające bezpośrednią obserwację działań prowadzonych w Ośrodku Ochrony Żółwia Błotnego, w Ośrodku Dydaktyczno-Muzealnym Poleskiego Parku Narodowego w Starym Załczu oraz w Ośrodku Edukacyjnym „Poleskie Sioło” w Wytycznie.
Ostatniego dnia warsztatów zorganizowano wycieczkę po ścieżce przyrodniczej „Perehod”.
Wydarzenie to pozwoliło nam poznać stosowane przez organizatorów metody czynnej ochrony żółwia błotnego, a jednocześnie było doskonałą okazją do przedstawienia rezultatów i doświadczeń, jakie zdobyliśmy w trakcie realizacji projektu „Czynna ochrona zagrożonych gatunków płazów i gadów na obszarach Natura 2000 w Europie” LIFE17 NAT/PL/000011.
Fot. 1. Sesja referatowa składała się z wielu bardzo interesujących wystąpień.
Fot. 2. Poznaliśmy sposoby mocowania nadajników do skorupy żółwia, co umożliwi teledetekcję, czyli zdalne śledzenie jego wędrówek.
Fot. 3. Jak widać, wypuszczanie zaopatrzonych w nadajniki żółwi nie jest łatwym zadaniem.
Fot. 4. Duże wrażenie zrobiło wystąpienie na temat obcych gatunków żółwi w Polsce, zwłaszcza zdjęcia pokazujące największe i najgroźniejsze z nich, jak ta skorpucha jaszczurowata.
Fot. 5. Pracownicy Poleskiego Parku Narodowego już od lat prowadza czynną ochronę żółwia błotnego, polegającą, m.in. na podchowywaniu młodych żółwików, co znacznie zwiększa ich przeżywalność.
Fot. 6. Żółw błotny jest zwierzęciem wodno-lądowym, jednak więcej czasu spędza w wodzie.
Fot. 7. Jednym z lepszych pokarmów dla małych żółwików są mrożone larwy ochotki.
Fot. 8. Na terenie Poleskiego Parku Narodowego powstała innowacyjna hybrydowa hydrofitowa oczyszczalnia ścieków, którą zaprojektowano w kształcie żółwia.
Fot. 9. Oczyszczalnia spisuje się doskonale, oczyszczając ścieki z pobliskiego ośrodka edukacyjnego.
Fot. 10. Opodal przebiega ścieżka edukacyjna „Żółwik”.
Fot. 11. Dużą atrakcją jest wielki model żółwia.
Fot. 12. Można tam także obejrzeć żywe żółwie w przystosowanym dla tych gadów oczku wodnym.
Fot. 13. Sporo uwagi poświęcono również zapylaczom.
Fot. 14. Zarówno przy ośrodku, jak i w terenie rozmieszczono specjalne hoteliki dla pszczół i innych owadów zapylających.
Fotografie Anna i Lech Krzysztofiak
Międzynarodowa konferencja „Ochrona przyrody ponad granicami” w Gołdapi
W dniach 26-29 kwietnia 2022 r. w Gołdapi odbyła się międzynarodowa konferencja „Ochrona przyrody ponad granicami”, będąca inauguracją nowego projektu Fundacji Puszczy Rominckiej, Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej i Norweskiego Instytutu Badań Przyrodniczych pt. „Czynna ochrona zagrożonych siedlisk i gatunków na cennych przyrodniczo obszarach Mazur wschodnich”.
W konferencji uczestniczyli przedstawiciele Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, RDOŚ w Olsztynie, NFOŚiGW w Warszawie, Lasów Państwowych, jednostek lokalnego samorządu, uczelni wyższych, organizacji pozarządowych (w tym przedstawiciele Stowarzyszenia „Człowiek i Przyroda”), a także partnerzy projektu z Norwegii oraz przyrodnicy z Ukrainy. Na konferencji omawiano doświadczenia z zakresu czynnej ochrony, badań i monitoringu przyrody prowadzonych na terenie Polski, Norwegii i Ukrainy. W ramach konferencji odbył się także wyjazd studyjny po terenie Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej, będący okazją do zaprezentowania działań na rzecz ochrony przyrody prowadzonych od wielu lat przez Park.
Nowy projekt koncentruje się wokół ochrony płazów, nietoperzy i mokradeł. Powstaną m.in. zbiorniki wodne i zimowiska dla płazów, wyremontowane zostaną zimowe schronienia dla nietoperzy oraz rozwieszone budki lęgowe dla tych ssaków. Przeprowadzone będą warsztaty przyrodnicze dla leśników i pracowników parków krajobrazowych, nagrany film o płazach i wydane publikacje edukacyjne.
Ponieważ działania projektowe rozpoczęły się kilka miesięcy temu, są już gotowe pierwsze rezultaty. Na terenie puszczy odtworzono zastawkę na jeziorku dystroficznym, która zapobiegnie odwadnianiu tego cennego przyrodniczo zbiornika. Urządzono także ekspozycję nietoperzową w piwniczce przy siedzibie Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej.
Realizacja projektu potrwa do 2024 roku. Zainteresowanych działaniami zapraszamy do śledzenia strony internetowej projektu czynna-ochrona-mazury-wschodnie.pl oraz fanpaga na Facebooku: @czynna.ochrona.mazury.wschodnie
Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 w ramach Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu”.
Fot. 1. Konferencję otworzył Dyrektor PKPR Jaromir Krajewski.
Fot. 2. Wykład Duncana Halleya o norweskich bobrach pozwolił nam poznać problemy związane z ochroną tych ssaków w Norwegii.
Fot. 3. Wiele ciekawych rozwiązań technicznych znalazło się w wystąpieniu Franceski Pilotto na temat renaturyzacji rzek nizinnych.
Fot. 4. Wystąpienie norweskiego herpetologa na temat zimowisk tworzonych w Norwegii dla traszek wzbudziło nasze szczególne zainteresowanie, ponieważ realizujemy podobne zadania.
Fot. 5. Anna Krzysztofiak przedstawiła główne założenia oraz rezultaty działań projektu LIFE17NAT/PL/000011.
Fot. 6. Uczestnikami konferencji byli również goście z Ukrainy – Ivan Sopushynskyy opowiedział nam sporo na temat problemu z inwazyjnymi gatunkami roślin w tym kraju.
Fot. 7. Konferencja była okazją do zaprezentowania wydawnictw wyprodukowanych w ramach realizacji projektu LIFE17NAT/PL/000011 i kilku poprzednich, poświęconych głównie ochronie płazów. Wszystkie pozycje cieszyły się dużym zainteresowaniem.
Fot. 8. Najciekawsze dyskusje, jak zwykle, toczyły się „w kuluarach”, np. podczas spaceru do tężni solankowych w Gołdapi.
Fotografie: Anna i Lech Krzysztofiak