Ochrona Jeziora Wigry… – strona 2

W II kwartale 2010 roku w ramach projektu prowadzono prace dotyczące następujących zadań:

Zadanie: Przeprowadzenie inwentaryzacji roślinności zanurzonej, w tym łąk ramienicowych

Kontynuowane były prace kameralne dotyczące opracowania danych zebranych z poprzedniego roku. W maju i czerwcu kontynuowano również profilowania echosondażowe wykonywane przy użyciu aparatury do akustycznego rozpoznawania typu dna (RoxAnn) oraz sondowania płytkiego pobrzeża jeziora. Łącznie wykonano profilowania o długości 458 km i sondowania płycizn na odcinku 14 km.

Pobrano próby roślinności zanurzonej i oznaczono je do gatunku, zaznaczając dokładną pozycję ich występowania przy pomocy GPS.

Zadanie: Przeprowadzenie inwentaryzacji mięczaków, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków objętych siecią Natura 2000 oraz gatunków obcych – inwazyjnych

W maju kontynuowano prace związane z inwentaryzacją mięczaków w jeziorze Wigry. Pobrano 69 prób mięczaków z wytypowanych wcześniej stanowisk, zbierając je zarówno z osadów, jak i powierzchni roślin wodnych oraz kamieni. Zebrany materiał został wstępnie posegregowany i zakonserwowany. Na stanowiskach poboru prób dokonano pomiaru badanych parametrów fizykochemicznych wody i osadów.

Zadanie: Zarybienie jeziora Wigry narybkiem sielawy

W kwietniu br. zakupiony został i wpuszczony do jeziora Wigry narybek sielawy w ilości 12,5 mln szt. Przed wpuszczeniem go do jeziora narybek został oznakowany barwnikiem fluorescencyjnym.

Zadanie: Określenie presji kormoranów na populację ryb jeziora Wigry

Wyznakowano 12,5 mln sztuk narybku sielawy, pochodzącego z wylęgarni Gospodarstwa Pomocniczego przy WPN, i wpuszczono go do jeziora Wigry. W okresie od maja do końca czerwca prowadzono obserwacje populacji kormorana czarnego, określając miejsca jego odpoczynku, przemieszczanie się oraz liczbę ptaków nocujących i żerujących na jeziorze. Dokonano zbioru 150 sztuk wypluwek kormoranów z obszaru noclegowiska ptaków nad jez. Długim (w pobliżu jez. Wigry). W ramach prac laboratoryjnych przeanalizowano 6 wypluwek i oszlifowano 90 otolitów sielawy, szukając barwnika fluorescencyjnego, który wiążąc się z wapniem trwale odkłada się w otolitach. Ponadto, prowadzono prace kameralne dotyczące opracowania statystycznego zebranych w trakcie wyjazdów terenowych materiałów.

Zadanie: Przeprowadzenie inwentaryzacji ptaków wodnych i wodno-błotnych występujących na jeziorze Wigry

Kontynuowane były prace terenowe na jeziorze - wykonano 8 kontroli awifauny jeziora, zarówno z lądu, jak i z wody. Kontrole były prowadzone w godzinach porannych, w czasie największej aktywności ptaków. Obserwacje pozwoliły potwierdzić występowanie 22 gatunków ptaków, w tym nowy dla Wigierskiego Parku Narodowego - mewę romańską Larus michachellis.

Zadanie: Wykonanie mapy rozmieszczenia prądów wodnych w jeziorze Wigry

W minionym kwartale kontynuowano ostatnie pomiary rozmieszczenia prądów wodnych w jeziorze oraz zakończono opracowywanie uzyskanych wyników. W trakcie pomiarów prądów wykonano również pomiar głębokości na stanowisku pomiarowym oraz kierunku i prędkości wiatru. Wszystkie materiały zostały opracowane w postaci opisowej oraz graficznej i dostarczone do Zamawiającego.

Dla większości stabilnych warunków atmosferycznych i słabych lub bardzo słabych wiatrach, przy jakich dokonywane były pomiary, pomierzone wektory prądów powierzchniowych nawiązują swoimi prędkościami i rozkładem do kierunku działania i siły wiatru. Prędkości prądów przy powierzchni przyjmują wartości około 6 cm/s. Wektory prądów przydennych są bardziej zróżnicowane - kierunki są tylko częściowo zgodne z kierunkiem działania wiatru a prędkości ich są przeważnie nieco mniejsze niż prędkości prądów przypowierzchniowych.

Charakter prądów przypowierzchniowych jeziora Wigry można określić, jako dryfowy lub quasi-dryfowy z uwagi na niewielkie prędkości wywołujących je wiatrów. W okresach słabnięcia wiatru i w trakcie występowania cisz prądy przypowierzchniowe tracą na regularności a ich prędkości maleją. Natomiast prądy przydenne jeziora Wigry mają złożoną genezę wynikającą z dużej zmienności i niestałości ruchu wód w obrębie akwenu w szczególności w warunkach słabych wiatrów lub okresach bez-wietrznych. Rozkład prądów przydennych jest dodatkowo komplikowany urozmaiconą morfologią dna jeziora stąd duży rozrzut kierunków wektorów prądów.

Podczas badań nie zaobserwowano bezpośredniego wpływu rzeki Czarna Hańcza a także Piertanki na rozkład prądów otwartych wód jeziora w Plosie Północnym. Prądy przepływowe występują tylko lokalnie, w bezpośrednim miejscu ujścia rzeki do lub z jeziora (np. rzeka Piertanka 19.05.2010 miała przy powierzchni wyraźne przepływowe prądy wyjściowe do Zatoki Zadworze dodatkowo wspomagane wiatrem z kierunku północnego). Prędkość prądów przepływowych jest niewspółmiernie mniejsza w porównaniu do prędkości nurtów rzek dopływających. Jest to związane z tym, że „porcja” wód rzecznych po wpłynięciu do jeziora znajduje się nagle w znacznie głębszym i szerszym „korycie”, a więc następuje wzrost wartości tarcia. Spadek powierzchni zwierciadła wody w jeziorze jest ponadto znacznie mniejszy niż w rzece, następuje, więc wyhamowanie prędkości. Nie zaobserwowano również klasycznych, horyzontalnych układów cyrkulacyjnych dla wód jeziora Wigry. Wynika to ze znacznej zmienności i niestałości ruchu wód w obrębie akwenu w czasie działania słabych lub bardzo słabych wiatrów a także okresów bezwietrznych. W okresach słabych wiatrów nie występuje również wyraźna deniwalacja zwierciadła wód jeziora, co bezpośrednio ma wpływ na cyrkulację.

W przypadku silnych wiatrów, powyżej 10m/s dla jezior rynnowych, (jakim jest jezioro Wigry) wektory prądów mogą wykazywać duże przystosowanie do ukształtowania misy jeziora, a w szczególności do stosunkowo stromych stoków mielizn i do większych zagłębień rynnowych. W zależności od kierunku silnych wiatrów w stosunku do dłuższych osi rynien mogą przeważać prądy odprowadzające wodę i to w całej głębokości lub inny przypadek - przy powierzchni ruch wód mógłby być zgodny z kierunkiem wiatru a przy dnie przeciwny.

Zadanie: Przeprowadzenie inwentaryzacji roślinności wynurzonej

Kontynuowane były prace związane z opracowaniem mapy roślinności wynurzonej. Na podstawie zdjęć satelitarnych z różnych okresów dokonano oceny zmian pokrycia jeziora roślinnością wynurzaoną. Prowadzono dalsze rozpoznanie składu gatunkowego roślinności wynurzonej na jeziorze. pobierając próby roślin z dna i określając ich przynależność gatunkową oraz lokalizację (przy pomocy GPS). Zakończono badania roślinności szuwarowej wzdłuż całej linii brzegowej jeziora. - obecnie kończone są prace związane z określeniem składu gatunkowego roślin wodnych.