Fire-bellied Toad
Rotbauchunke
Delikatny, drobny płaz spłaszczony grzbieto-brzusznie, o krępym ciele i krótkich nogach. Charakterystyczny kształt źrenic – trójkątny lub sercowaty. Brak parotydów i błon bębenkowych. Grzbiet pokryty licznymi brodawkami o różnej wielkości i płaskich szczytach. Zarówno samce, jak i samice mierzą zwykle 3,0-3,5 cm. Grzbiet przyjmuje barwę szarą, brązową lub oliwkowo-brązową, z ciemniejszymi plamkami, czasem z dwoma symetrycznie ułożonymi, brązowymi lub zielonymi plamami łopatkowymi. Brzuszna powierzchnia ciała czarna lub ciemnoszara z jaskrawo czerwonym lub pomarańczowym deseniem z plam, wykazującym dużą zmienność osobniczą. Na brzuchu, a także na bokach ciała występują małe, białe punkty.
„Refleks kumaka”
Kumak nizinny od strony brzusznej, fot. LK
„Śpiewający” samiec kumaka nizinnego, fot. LK
Samiec kumaka w spoczynku i podczas wydawania głosu
Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony. W okresie godów u samca widoczne są wewnętrzne, parzyste rezonatory w dnie jamy gębowej. Jedynie samiec ma zdolność wydawania głosów godowych. Ma on także niewielkie, płaskie modzele godowe na przedramieniu i dwóch pierwszych palcach przednich kończyn.
Występuje na całym niżu. Ze snu zimowego budzi się na początku kwietnia, gody rozpoczyna pod koniec kwietnia i kontynuuje przez następne trzy miesiące. Na gody wybiera zwykle małe i płytkie zbiorniki wody stojącej, o mulistym dnie i obfitej roślinności. Początek składania jaj przypada na koniec kwietnia – początek maja. Samce wydają charakterystyczne głosy godowe, brzmiące jak wielokrotnie powtarzana głoska „U”. Ampleksus typu pachwinowego, często zbiorowy – z jedną samicą łączy się więcej niż jeden samiec. Samica składa skrzek w postaci małych pakietów jaj (do 65 sztuk), przyklejanych wokół pędów roślin wodnych. Jajo jest okrągłe, od góry jasnobrązowe, od dołu jasnożółte. Larwy po opuszczeniu osłon jajowych mierzą 5-8 mm. Młode kijanki podobne do kijanek rzekotki. U starszych larw na płetwie ogonowej pojawia się charakterystyczna czarna siateczka. W stadium maksymalnego rozwoju kijanki mają 4,5-5 cm długości. Metamorfoza następuje po około 3 miesiącach, od pierwszej połowy lipca do października. Larwy, które nie zdążyły się przeobrazić nie potrafią zimować i giną z nadejściem mrozów. Również po zakończeniu godów dorosłe kumaki pozostają w stawach. Nie odbywają długich wędrówek, zmuszone zmianą warunków oddalają się od stawu na odległość kilkuset metrów. Zimują na lądzie, w różnego rodzaju zakamarkach lub zagrzebane w ziemi. Na sen zimowy udają się zwykle w początkach października.
Pokarm: pajęczaki wodne, skorupiaki (dafnie, oczliki i małżoraczki), larwy i poczwarki owadów wodnych (ochotki, komary, pływaki), pluskwiaki wodne, kusaki, muchówki, mrówki i ślimaki, a także narybek i larwy płazów.
Wrogowie: mimo silnie trującej wydzieliny gruczołów bywa zjadany przez zaskrońca, żmiję oraz ptaki szponiaste i ssaki drapieżne.
Jest płazem ciepłolubnym, o aktywności całodobowej, głównie jednak dziennej. Kumak w poczuciu zagrożenia przyjmuje charakterystyczną pozę (tzw. refleks kumaka): leżąc na brzuchu unosi do góry przód, tył i nogi, ukazując jaskrawe ubarwienie spodu ciała.