Grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus

Wróć do spisu treści

Spadefoot
Knoblauchkröte

Ciało krępe, kończyny krótkie, dobrze umięśnione. Samce mierzą od 4,5 do 6,5 cm, samice zaś od 4,5 do 7,5 cm. Skóra delikatna, pozbawiona brodawek, zawiera jednak gruczoły wydzielające w sytuacji zagrożenia substancję o zapachu czosnku. Na podeszwach tylnych kończyn znajdują się półksiężycowate, twarde modzele piętowe, pomagające grzebiuszce szybko zakopać się w podłożu. Najbardziej charakterystyczną cechą grzebiuszki są pionowe źrenice. Ubarwienie bardzo zmienne. Grzbiet zwykle jasnopopielaty lub oliwkowo- zielony, z ciemnobrązowymi plamami. Brzuch jasnokremowy bez plam. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony. U samca występują na przednich kończynach duże, wyczuwalne przy dotyku, owalne skupienia gruczołów naramiennych.

11a

Ampleksus pachwinowy grzebiuszek

11b

Modzel piętowy grzebiuszki

11c

Grzebiuszka ziemna podczas godów, fot. LK

11d

Grzebiuszka ziemna, fot. LK

11e

Młoda grzebiuszka ziemna, fot. LK

Występuje na całym niżu. Preferuje tereny o glebach lekkich, chętnie przebywa w ogrodach i na polach uprawnych. Ze snu zimowego budzi się zwykle w marcu, po rozmarznięciu gleby. Gody odbywa w różnych drobnych zbiornikach wodnych, od stawów po rowy, z obfitą roślinnością. Zachowuje się w tym czasie w sposób wyjątkowo skryty – cały akt wabienia i zespolenia odbywa się pod wodą. Głosy godowe wydają zarówno samce, jak i samice. Dźwięki te przypominają stukanie lub trzaski i są słabo słyszalne, grzebiuszka nie posiada bowiem rezonatorów i odzywa się przebywając pod wodą. Ampleksus typu pachwinowego. Jaja składa od kwietnia do początków czerwca. Skrzek przyjmuje postać grubych rulonów, ułożonych często wokół roślin wodnych. Jajo jest z góry ciemnopopielate, z dołu jasnokremowe. Larwy po opuszczeniu osłon jajowych mierzą 3-4 mm, natomiast w stadium maksymalnego rozwoju 10-12 cm, wyjątkowo 17 cm. Metamorfoza następuje po trzech miesiącach, zwykle we wrześniu lub październiku. Przeobrażone osobniki mierzą zaledwie 3,5-4,5 cm. Zimuje na lądzie w różnych głębokich na 1-2 m kryjówkach (norki gryzoni, kretów lub gniazda jaskółek brzegówek). Na sen zimowy udaje się pod koniec października – na początku listopada.

Pokarm: dżdżownice, pająki, ślimaki, wije i owady (głównie chrząszcze, larwy motyli i muchówki).

Wrogowie: liczne ptaki szponiaste i sowy, ssaki drapieżne.

Poza okresem godów prowadzi wybitnie lądowy tryb życia. Aktywna o zmierzchu i nocą.