Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Projekt Ochrona rodzimej flory przed gatunkami roślin obcego pochodzenia na obszarach Natura 2000 "Ostoja Wigierska", "Sand Brdy", "Roztocze Środkowe"(POIS.05.01.00-00-361/12-00) realizowany jest na terenie 3 województw, na obszarach Natura 2000.
Obszar projektu
Obszar Natura 2000 "Ostoja Wigierska" - obszar w całości obejmuje Wigierski Park Narodowy, który objęty jest Konwencją Ramsarską. Występuje tu zespół 42 jezior otoczony lasami, które stanowią północny kraniec Puszczy Augustowskiej. Grunty leśne stanowią ponad 60% powierzchni ostoi, grunty rolne ponad 15%, a wody około 18% powierzchni. Stwierdzono 19 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Flora naczyniowa obejmuje ponad 1000 taksonów, a biota porostów 274 gatunki; stwierdzono występowanie ponad 150 taksonów mszaków i ponad 100 gatunków śluzowców; we florze naczyniowej odnotowano 7 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Fauna również charakteryzuje się dużym bogactwem gatunkowym. Występuje tu silna, naturalna (nie introdukowana) populacja bobra. Ogółem występują na tym terenie 22 gatunki zwierząt objęte Załącznikiem II Dyrektywy Siedliskowej. Obszar ma również duże znaczenie dla ochrony ptaków - stwierdzono występowanie ponad 200 gatunków tych zwierząt.
Obszar Natura 2000 "Sandr Brdy" - obszar obejmuje Park Narodowy „Bory Tucholskie”, który od 2010 r. stanowi centralną częścią Rezerwatu Biosfery „Bory Tucholskie”. Przewidziane w projekcie działania są skupione na obszarze parku narodowego. Cechą szczególną tego obszaru jest mało zmienione środowisko przyrodnicze. Prawie w całości zajmuje podłoże sandrowe porośnięte lasem. Powierzchnię urozmaicają rynny subglacjalne, doliny rzeczne, wytopiska oraz powierzchnie ukształtowane poprzez działalność wiatru. Dzięki temu, pomimo piaszczystego podłoża, powstała morfologiczna różnorodność, wzbogacona zjawiskami hydrologicznymi, szczególnie obszarami wodno-błotnymi. Lasy stanowią ok. 83% całej powierzchni Parku. Dominującymi typami siedlisk leśnych są siedliska borowe, zajmujące prawie 98% powierzchni leśnej Parku. Siedliska lasowe zajmują nieco ponad 2% powierzchni leśnej Parku. Na drugim miejscu znajdują się ekosystemy wodne (ok. 11 %). Należą tu, zróżnicowane pod względem trofii i wielkości, zbiorniki wodne, wśród których dominują formy jeziorne, uzupełnione niewielkimi wodami płynącymi. Połączeniem tych form jest Struga Siedmiu Jezior przepływająca przez jeziora: Zielone, Jeleń , Bełczak, Główka, Płęsno, Skrzynka i Mielnica. Bardzo ważne w utrzymaniu różnorodności biologicznej Parku są nieliczne biotopy nieleśne, lądowe, pośród których na pierwsze miejsce wysuwają się torfowiska z objętymi ochroną gatunkową roślinami, jak chociażby rosiczki: okrągłolistna, pośrednia, długolistna i turzyca prosta. Niezwykle ważne są także biotopy łąkowe. Lasy skrywają także niezwykłe bogactwo taksonomiczne, zwłaszcza grzybów, porostów, roślin zarodnikowych a także roślin naczyniowych. Flora Parku należy do średnio bogatych. Na terenie tym odnotowano 640 gatunków roślin naczyniowych, co stanowi około 33% całej flory Polski niżowej i około 40% flory Pomorza Zachodniego. Na terenie Parku i otuliny łącznie odnotowano 807 gatunków roślin. Fauna jest reprezentowana przez 144 gatunki ptaków (108 lęgowych), 25 gatunków ryb, 43 gatunki ssaków, 13 gatunków płazów, 6 gatunków gadów i wiele gatunków bezkręgowców.
Obszar Natura 2000 „Roztocze Środkowe” (w całości zawiera się w granicach Roztoczańskiego Parku Narodowego) - lasy zajmują ponad 95% powierzchni Parku, będąc najważniejszą strukturą przyrody ożywionej, i zarazem fundamentem różnorodności biologicznej Parku. Ponad połowa powierzchni cechuje się najwyższym stopniem naturalności. W Parku występuje 18 zespołów leśnych. Do najcenniejszych i zarazem najbogatszych – pod względem florystycznym i faunistycznym – należą: buczyna karpacka, wyżynny jodłowy bór mieszany, grąd subkontynentalny oraz kontynentalne torfowisko wysokie. Z kolei biorąc pod uwagę znaczenie zespołów w świetle międzynarodowych kryteriów ochronnych sieci Natura 2000, najważniejszymi są: żyzne buczyny, wyżynny jodłowy bór mieszany, bór bagienny i kontynentalne torfowisko wysokie, przy czym dwa ostatnie mają rangę siedlisk priorytetowych. Sieć wód powierzchniowych Parku stanowi zaledwie 0,6% jego ogólnej powierzchni. Obszar Parku przecina rzeka Wieprz. Dużym stopniem naturalności cechuje się śródleśny strumień Świerszcz, biorący początek w obszarze torfowiskowym południowej części Parku. Nieleśne ekosystemy lądowe stanowią głównie tereny przekształcone przez człowieka i są to przede wszystkim: pastwiska i grunty orne (agrocenozy), siedliska kserotermiczne, grunty w pobliżu osad oraz odlesione tereny wzdłuż linii kolejowych oraz dróg publicznych. Grzyby i spokrewnione z nimi śluzowce liczą ponad 1000 gatunków, w tym około 30 gatunków zostało po raz pierwszy odkrytych w Polsce właśnie na terenie Parku. Świat roślin liczy około 1470 gatunków, wśród których rośliny naczyniowe stanowią ponad 920 gat., mszaki – ok. 200 gat., porosty – ok. 150 gat. i glony – ponad 200 gat. Fauna Parku liczy około 3630 gatunków: około 3300 gat. bezkręgowców, 330 gatunków kręgowców (krągłouste 1 gat., ryby 28 gat., płazy 12 gat., gady 7 gat., ptaki 224 gat., ssaki 59 gat.).
Cele projektu
Projekt dotyczy ochrony rodzimej flory przed obcymi gatunkami roślin. Strategicznym jego celem jest ograniczenie populacji obcych gatunków na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych, do których zalicza się obszary Natura 2000. Całe przedsięwzięcie składa się z kilku podstawowych działań, w tym: 1. Usuwaniu obcych gatunków roślin, poprzez wykopywanie, wyrywanie i wycinanie; 2. Wykonaniu projektów zagospodarowania zieleni wokół osad leśnych i innych budynków parków; 3. Inwentaryzacji gatunków obcego pochodzenia; 4. Działań informacyjno-edukacyjnych, polegających na prowadzeniu prelekcji, warsztatów, wydaniu broszur o tematyce związanej z obcymi gatunkami roślin.
Celem strategicznym projektu jest ograniczenie występowania roślin obcego pochodzenia na obszarach o szczególnych wartościach przyrodniczych. Wszystkie działania zaplanowane w projekcie są podporządkowane temu celowi. Usuwanie inwazyjnych gatunków roślin przyczyni się do skuteczniejszej ochrony różnorodności biologicznej. Również inwentaryzacja obcych gatunków roślin pośrednio wpłynie na ochronę rodzimej przyrody. Biorąc pod uwagę, że głównym celem V priorytetu PO IiS jest "Ograniczenie degradacji środowiska naturalnego oraz strat jego zasobów i zmniejszania różnorodności biologicznej", to cały projekt dobrze wpisuje się w ten cel.
Projekt przyczyni się do osiągnięcia efektów edukacyjnych. Zorganizowanie cyklu prelekcji, sympozjum, opublikowanie materiałów dot. inwazyjnych gatunków roślin oraz budowa portalu internetowego przyczynią się do podniesienia wiedzy o wpływie obcych inwazyjnych gatunków roślin na rodzimą przyrodę. Tym samym wzrośnie świadomość ekologiczna społeczeństwa.
Obszary objęte działaniami w ramach projektu należą już do nielicznych w Polsce, gdzie występowanie większości gatunków obcego pochodzenia nie stanowi większego problemu. Gatunki te nie opanowały jeszcze większych powierzchni i wyeliminowanie ich czy też znaczące ograniczenie ich populacji jest możliwe przy niewielkich nakładach finansowych. Jednym ze źródeł rozchodzenia się obcych gatunków roślin są osady leśne, dlatego też wykonane zostaną projekty zagospodarowania zieleni wokół tych osad. Zaplanowane zostanie zastąpienie gatunków obcych rodzimymi, nie tracąc funkcji, jaką zieleń ma tu spełniać.
Równolegle z działaniami zwalczania obcych gatunków roślin prowadzone będą działania informacyjno-edukacyjne, mające na celu uświadomienie społecznościom lokalnym zagrożenia, jakie niosą ze sobą inwazyjne gatunki roślin. Działania te, w postaci prelekcji, warsztatów, sympozjum i wydawnictw będą skierowane do odbiorców w różnym wieku i różnych profesji.
Metody realizacji projektu
Projekt składa się z kilku wyraźnie wyodrębnionych zadań. Podstawowym zadaniem jest ograniczanie populacji obcych gatunków roślin na terenie dwóch obszarów Natura 2000. Zadanie to będzie realizowane różnymi metodami, w zależności od gatunku rośliny. Planuje się zastosowanie następujących metod:
- mechaniczne wycięcie części nadziemnej (dąb czerwony, jesion pensylwański, robinia akacjowa, klon jesionolistny, świdośliwa kłosowa, czeremcha amerykańska);
- mechaniczne usunięcie szyjki korzeniowej, w przypadku mniejszych drzew oraz wszystkich krzewów (robinia akacjowa, klon jesionolistny, świdośliwa kłosowa, czeremcha amerykańska);
- wyrywanie, wykopywanie (róża pomarszczona, rudbekia naga, nawłoć późna i kanadyjska), dotyczy również odrostów korzeniowych.
W przypadku wszystkich gatunków, po ich usunięciu, w następnych okresach zostaną przeprowadzone kontrole wykonania zabiegu i ewentualne usunięcie odrostów korzeniowych.
Inwentaryzacja gatunków obcego pochodzenia, z jednoczesnym usuwaniem roślin, będzie wykonana przy użyciu numerycznej mapy terenu i odbiorników GPS. Rośliny będą usuwane ręcznie i wynoszone poza obszar działania, gdzie zostaną zutylizowane.
Sporządzenie projektów zagospodarowania zieleni wokół osad leśnych będzie przebiegało następująco:
- inwentaryzacja siedlisk i gatunków obcych (w tym przygotowanie zaleceń dotyczących sposobów ich eliminacji),
- projekty szczegółowego zagospodarowania (m.in. analizy: funkcjonalno-przestrzenna uwzględniająca ewentualne zmiany i modyfikacje przyszłego przeznaczenia obiektów, historyczna, infrastrukturalna, komunikacyjna, kulturowo-architektoniczna uwzględniająca uwarunkowania regionalne).
Wybór wykonawców
Wybór wykonawców poszczególnych zadań zostanie przeprowadzony zgodnie z Decyzją Zarządu Stowarzyszenia Człowiek i Przyroda nr 1/05/2013 z dnia 27 maja 2013 roku:
DECYZJA ZARZĄDU STOWARZYSZENIA NR 1/05/2013
z dnia 27 maja 2013 roku
w sprawie trybu i zasad postępowania w przypadku zawierania umów w ramach realizacji projektu Ochrona rodzimej flory przed gatunkami roślin obcego pochodzenia na obszarach Natura 2000 "Ostoja Wigierska", "Sandr Brdy" i "Roztocze Środkowe" , współfinansowanego ze środków finansowych Unii Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W związku z realizacją projektu Ochrona rodzimej flory przed gatunkami roślin obcego pochodzenia na obszarach Natura 2000 "Ostoja Wigierska", "Sandr Brdy" i "Roztocze Środkowe" Zarząd Stowarzyszenia „Człowiek i Przyroda” określa tryb i zasady postępowania w przypadku zawierania umów. Podstawą określenia trybu i zasad postępowania są: Kodeks cywilny, ustawa Prawo zamówień publicznych oraz Decyzja Zarządu Stowarzyszenia nr 1/09/2012 z dnia 6 września 2012 roku w sprawie wprowadzenia procedur i zasad zawierania umów przy udzielaniu zamówienia publicznego.
Stowarzyszenie „Człowiek i Przyroda” nie jest podmiotowo zobowiązane do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych - nie zostało wymienione wśród podmiotów, które muszą stosować ustawę (art. 3. ust. 1 ustawy). Zamieszczony poniżej tryb i zasady zawierania umów nie objętych zakresem stosowania ustawy Pzp zostały wdrożone na potrzeby realizacji projektu Ochrona rodzimej flory przed gatunkami roślin obcego pochodzenia na obszarach Natura 2000 "Ostoja Wigierska", "Sandr Brdy" i "Roztocze Środkowe" w wewnętrzne procedury zawierania umów właściwe dla Stowarzyszenia „Człowiek i Przyroda”.
Stowarzyszenie zobowiązuje się do zawierania umów z wykonawcami w formie pisemnej oraz stosując tryb przetargu albo aukcji, o których mowa w art. 70 1 – 705 K.c. Wymóg zawarcia umowy w formie pisemnej nie dotyczy umów, dla których ogólnie przyjętą praktyką jest zawieranie danej umowy bez zachowania formy pisemnej oraz gdy wartość umowy nie przekracza kwoty 2 000 zł bez podatku od towarów i usług.
Stowarzyszenie zobowiązuje się uprawdopodobnić zawarcie umowy, w szczególności poprzez przedstawienie na potwierdzenie zawarcie umowy dowodu księgowego w rozumieniu przepisów o rachunkowości oraz potwierdzić zakres zamówienia, w szczególności poprzez zachowanie dokumentacji dotyczącej zlecenia zamówienia.
Wybór wszystkich dostawców usług i towarów poprzedzony zostanie sporządzeniem kwestionariusza zamówienia, w którym wskazana zostanie szacunkowa wartość zamówienia, źródło finansowania, miejsce ogłoszenia o postępowaniu oraz wybór trybu zamówienia. W każdym przypadku zachowana zostanie zasada oszczędności, tzn. że wszystkie zamówienia poprzedzone zostaną rozeznaniem rynku i wybrana zostanie najkorzystniejsza oferta. Wszystkie czynności dokonane w celu zawarcia umowy zostaną odpowiednio udokumentowane, a dokumenty te (np. zapytania ofertowe, ogłoszenia o przetargu, kopie ofert, dokumenty potwierdzające przeprowadzone rozeznanie rynku, umowy) będą przechowywane wraz z dokumentacją projektu. Procedura zawierania umów w ramach niniejszego projektu przewiduje następujące zasady i etapy postępowania:
Przetarg, aukcja
(dla zamówień o wartości równej lub przekraczającej równowartość 14 000 euro netto)
Etap I. Zamieszczenie ogłoszenia o przetargu lub aukcji.
a. Ogłoszenia o przetargu lub aukcji publikowane będą w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, na stronie internetowej beneficjenta oraz w jego siedzibie na tablicy ogłoszeń, co w procesie zawierania umów gwarantuje uwzględnienie zasady jawności.
b. W ogłoszeniu o przetargu lub aukcji określony zostanie czas, miejsce, przedmiot, warunki przetargu lub aukcji (lub wskazany zostanie sposób udostępnienia tych warunków) oraz kryteria wyboru najkorzystniejszej oferty. Ogłoszenie o przetargu zawierać będzie opis przedmiotu zamówienia, który nie będzie preferować konkretnych wykonawców. W przypadku konieczności wskazania w opisie przedmiotu zamówienia konkretnych znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, Stowarzyszenie dopuszcza rozwiązania równoważne (co gwarantuje poszanowanie zasady niedyskryminacyjnego opisu przedmiotu zamówienia).
c. Tryb i forma zawierania umów dla zadań objętych projektem gwarantować będzie poszanowanie zasady równego dostępu dla podmiotów gospodarczych ze wszystkich państw członkowskich, ponieważ nie będzie nakładać na potencjalnych wykonawców wymagań związanych m.in. z legitymowaniem się doświadczeniem w wykonywaniu zamówień w Polsce lub w wykonywaniu zamówień współfinansowanych w ramach funduszy UE lub funduszy krajowych.
d. W trybie wyboru wykonawcy uwzględniona zostanie zasada wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji, zgodnie z polskim prawem.
e. Ogłoszenie o przetargu lub aukcji wyznaczać będzie na składanie ofert termin nie krótszy niż 7 dni roboczych od dnia publikacji ogłoszenia, co umożliwi potencjalnym wykonawcom zapoznanie się z przedmiotem zamówienia, przygotowanie i złożenie oferty. Procedura zawierania umów w ramach niniejszego projektu uwzględniać będzie zatem zasadę odpowiednich terminów.
Etap II. Zbieranie ofert
Zbieranie ofert odbywać się będzie w terminie nie krótszym niż 7 dni roboczych od dnia publikacji ogłoszenia o przetargu lub aukcji.
Etap III. Porównanie ofert i wybór wykonawcy (ew. zamknięcie przetargu bez dokonania wyboru)
Wybór najkorzystniejszej oferty nastąpi w oparciu o kryteria podane w ogłoszeniu. Po wyborze wykonawcy sporządzone zostanie pisemne uzasadnienie dokonanego wyboru. Stowarzyszenie "Człowiek i Przyroda" powiadomi uczestników przetargu o jego wyniku lub o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru (z podaniem uzasadnienia zamknięcia przetargu).
Etap IV. Podpisanie umowy
Umowy zawierane będą w formie pisemnej. Podpisanie umowy z wybranym wykonawcą nastąpi niezwłocznie po dokonaniu wyboru wykonawcy.
Rozeznanie rynku w formie publicznego zapytania ofertowego
(dla zamówień o wartości nie przekraczającej równowartość 14 000 euro netto)
Etap I. Złożenie zapytania.
a. Zamieszczenie zapytania ofertowego na stronie internetowej beneficjenta oraz na tablicy ogłoszeń w jego siedzibie.
b. W zapytaniu ofertowym określony zostanie czas, miejsce, przedmiot zamówienia oraz kryteria wyboru najkorzystniejszej oferty.
c. wysłanie (drogą pocztową, e-mailem, faksem, lub osobiste dostarczenie) zapytania ofertowego do co najmniej 3 potencjalnych wykonawców.
Etap II. Zebranie ofert
Zbieranie ofert odbywać się będzie w terminie nie krótszym niż 7 dni roboczych od dnia publikacji zapytania ofertowego.
Etap III. Porównanie ofert i wybór wykonawcy
Wybór najkorzystniejszej oferty nastąpi w oparciu o przyjęte kryterium, jakim jest cena. Wymóg przeprowadzenia rozeznania rynku będzie spełniony, gdy zostaną złożone co najmniej dwie ważne oferty, lub w odpowiedzi na zamieszczone na ogólnodostępnej stronie internetowej zapytanie ofertowe złożona zostanie tylko jedna ważna oferta. Wydruki ze stron internetowych przedstawiających oferty potencjalnych wykonawców – co najmniej dwie ważne oferty. Dokumenty potwierdzające rozeznanie rynku mogą przyjąć w szczególności formę: pisma, wydruku listu elektronicznego, wydruku strony internetowej przedstawiającej oferty lub informacje handlowe (zawierające datę wydruku), oferty lub informacji handlowej przesłanej przez wykonawców z własnej inicjatywy. Po wyborze wykonawcy sporządzone zostanie pisemne uzasadnienie dokonanego wyboru.
Etap IV. Podpisanie umowy
Stowarzyszenie "Człowiek i Przyroda" prześle pismo z zamówieniem przedmiotu zamówienia wraz z odpowiednią umowę do podpisania (w przypadku wartości zamówienia przekraczającej 2000 zł brutto). Jeżeli wartość zamówienia brutto nie będzie przekraczała 2000 zł zamówienie może zostać złożone bez zastosowania formy pisemnej (np. drogą telefoniczną lub mailową).
Rozeznanie rynku dla zamówień o wartości do 2000 zł netto
Etap I. Wyszukanie potencjalnych wykonawców zamówienia i złożenie zapytania.
a. Przeszukanie portali internetowych, katalogów, spisów firm itp. w celu wyłonienia potencjalnych wykonawców zamówienia.
b. Nawiązanie kontaktu z potencjalnymi wykonawcami zamówienia (dopuszczalny kontakt telefoniczny, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub tradycyjnej, bezpośredni) i złożeniu zapytania ofertowego.
c. Przegląd stron internetowych potencjalnych wykonawców zamówienia i sporządzenie wydruku opisu, w tym ceny przedmiotu zamówienia.
Etap II. Zestawienie ofert
Zebranie i zestawienie wszystkich ofert. W przypadku uzyskania informacji o przedmiocie zamówienia drogą telefoniczną sporządzona zostanie notatka, zawierająca datę rozmowy, numer telefonu i nazwę oferenta, istotne elementy zamówienia i jego cenę brutto. W pozostałych przypadkach będą to wydruki ze stron internetowych oferentów, wydruki ofert przesłanych mailem lub oferty przesłane pocztą.
Etap III. Porównanie ofert i wybór wykonawcy
Wybór najkorzystniejszej oferty nastąpi w oparciu o przyjęte kryterium, jakim jest cena. Po wyborze wykonawcy sporządzone zostanie pisemne uzasadnienie dokonanego wyboru.
Etap IV. Złożenie zamówienia
Złożenie zamówienia drogą telefoniczną, mailową lub tradycyjną pocztą.
Postanowienia Decyzji wchodzą w życie z dniem podpisania i obowiązują do momentu zakończenia realizacji projektu Ochrona rodzimej flory przed gatunkami roślin obcego pochodzenia na obszarach Natura 2000 "Ostoja Wigierska", "Sandr Brdy" i "Roztocze Środkowe".
Lech Krzysztofiak
...................................
(podpis w imieniu Zarządu)